In the first module, we have so far learned.....
In the next module we will focussing on Sanskrit sentences, conversation and primary grammar. Before we move into module 2 it is therefore necessary to equip ourselves with some common vocabulary. We learn names that are commonly used in day to day lives and the common verb forms in this lesson.
We have grouped the names in tables for you to get familiar with. Please get yourselves familiar with the names and verb forms given.
| कुटुम्बसम्बन्धः - Relations | विद्यालयः – School |
|---|---|
| माता – Mother | विद्यालयः – School |
| पिता - Father | अध्यापकः – Teacher (Male) |
| भ्राता - Brother | अध्यापिका – Teacher(Female) |
| भगिनी - Sister | शिक्षकः – Teacher(Male) |
| पितामहः – Paternal Grandfather | शिक्षिका - Teacher(Female) |
| पितामही – Paternal Grandmother | छात्रः – Student (Boy) |
| मातामहः – Maternal Grandfather | छात्रा – Student (Girl) |
| मातामही – Maternal Grandmother | कक्ष्या – Classroom |
| मातुलः - Uncle | कृष्णफलकम् – Blackboard |
| मातुलानी - Aunt | सुधाखण्डः – Chalk Piece |
| अग्रजः – Elder Brother | लेखनी - Pen |
| अग्रजा – Elder Sister | अङ्कनी – Pencil |
| अनुजः – Younger Brother | मापिका – Scale, Ruler. |
| अनुजा – Younger Sister | मार्जकः – Eraser |
| पशवः - Animals | पक्षिणः - Birds |
| सिंहः - Lion | काकः – Crow |
| व्याघ्रः - Tiger | कोकिलः – Cuckoo |
| गजः - Elephant | शुकः – Parrot |
| भल्लूकः - Bear | कपोतः – Pigeon |
| चित्रकः - Leopard | चटकः – Sparrow |
| शृगालः - Fox | हंसः – Swan |
| उष्ट्रः - Camel | कादम्बः – Duck |
| कुक्कुरः - Dog | पेङ्गुनपक्षी - Penguin |
| बिडालः - Cat | उलूकः - Owl |
| अश्वः - Horse | जतुका – Bat |
| धेनुः - Cow | कञ्जलः -Mina |
| गर्दभः - Donkey | श्येनः - Hawk |
| सूकरः - Pig | गृध्रः - Vulture |
| मृगः - Deer | मयूरः - Peacock |
| अजः - Goat | उष्ट्रपक्षी - Ostrich |
| वानरः - Monkey | काष्टकूटः - Woodpecker |
| चित्रोष्टरः - Giraffe | मीनरङ्गः - Kingfisher |
| चित्ररासभः - Zebra | कुक्कुडः – Cock |
| शशः - Rabbit | बकः - Crane |
| महिषः - Buffalo | पक्षः – Wing of a bird |
| चिक्रोडः - Squirrel | चञ्चुः - Beak |
| मूषकः - Rat | पिच्छम् - Feather |
| शाकानि - Vegetables | फलानि – Fruits |
| कूष्माण्डकम् - Pumpkin | आम्रम् - Mango |
| पुष्पशाकम् - Cauliflower | सेवफलम् - Apple |
| वृन्ताकम् – Egg Plant | दाडिमम् - Pomegranate |
| कारवेल्लम् – Bitter gourd | बीजपूरम् - Guava |
| पत्रशाकम् - Cabbage | नारङ्गम् - Orange |
| बिम्बकम् – Ivy gourd | कदलीफलम् – Banana |
| भिण्डीनकम् – Ladies finger | द्राक्षा - Grapes |
| कर्कटी - Cucumber | जम्बूफलम् – Rose Apple |
| आलुकम् - Potato | अनासफलम् - Pineapple |
| नारीकेलम् / नारीकेरम् - Coconut | आमलकम् - Gooseberry |
| जम्बीरम् - Lemon | कालिङ्गम् – Water Melon (Red) |
| रक्ताङ्गम् - Tomato | खर्जूरम् – Dates |
| पलाण्डुः - Onion | प्रबदरम् - Strawberry |
| आर्द्रकम् - Ginger | कपित्थम् – Wood Apple |
| लशुनम् - Garlic | खर्बूजम् – Water Melon (White) |
| वृत्तयः - Occupations | शरीराङ्गानि – Body Parts |
| वैद्यः / वैद्या -Doctor | शिरः – Head |
| कृषिकः - Farmer | ललाटम् – Forehead |
| धात्री - Nurse | नेत्रम् - Eye |
| सैनिकः- Soldier | कर्णः - Ear |
| आपणिकः - Trader | कपोलः - Cheek |
| अधिवक्ता - Advocate | मुखम् – Mouth |
| आरक्षकः – Policeman , Guard | जिह्वा - Tongue |
| तक्षकः - Carpenter | ओष्ठः - Lip |
| सौचिकः - Tailor | चिबुकम् - Chin |
| तन्त्रज्ञः - Engineer | कण्ठः - Throat |
| चालकः - Driver | ग्रीवा - Neck |
| क्रीडालुः - Sportsperson | बाहुः - Arm |
| धीवरः - Fisherman | हस्तः - Hand |
| न्यायधीशः – Judge, Magistrate | वक्षस्थलम् - Chest |
| रजकः - Washer man | उदरम् - Stomach |
| पाचक: - Cook | स्कन्धः – Shoulder |
| गायकः / गायिका – Singer | अङ्गुली – Finger |
| वैज्ञानिकः - Scientist | नखः – Nail |
| तन्तुवायः - Weaver | मणिबन्धः – Wrist |
| नापितः - Barber | कूर्परः – Elbow |
| नर्तकः / नर्तकी - Dancer | करतलम् - Palm |
| चर्मकारः - Cobbler | ऊरुः - Thigh |
| पत्रवाहः - Postman | जानु - Knee |
| नाविकः - Boatman | जङ्घा - Calf |
| कुम्भकारः - Potter | गुलफः - Ankle |
| लेखकः - Writer | पादः – Foot |
| स्वर्णकारः – Goldsmith | पादतलम् – Foot Sole |
| चित्रकारः – Artist, Painter | मस्तिष्कम् - Brain |
| लोहकारकः - Blacksmith | हृदयम् - Heart |
| प्रवाचकः – News Reader | अस्थि – Bone |
| विमानिकः - Pilot | रक्तम् – Blood |
| पुष्पाणि - Flowers | वृक्षः – Tree |
| पाटलम् - Rose | आम्रवृक्षः – Mango Tree |
| कमलम् - Lotus | तिन्त्रिणीवृक्षः – Tamarind Tree |
| सूर्यकान्तिः - Sunflower | कदलीवृक्षः – Banana Tree |
| मल्लिका - Jasmine | नारीकेलवृक्षः – Coconut Tree |
| जपाकुसुमम् - Hibiscus | तालवृक्षः – Palm Tree |
| नीलोत्फलम् – Blue Lotus | पूगवृक्षः – Areca Nut Tree |
| गन्धपुष्पम् - Marigold | खर्जूरवृक्षः – Dates Tree |
| सेवन्तिका - Chrysanthemum | वंशः – Bamboo |
| स्वर्णचमंपकः – Yellow Champa flower | मूलम् – Root |
| अपराजिता – Butterfly pea | बीजम् – Seed |
| कुमुदम् – Night Lotus | शाखा – Branch |
| कर्णिकारः – Golden shower | अङ्कुरः - Sprout |
| स्थलकमलम् – Multi layered Hibiscus | पादपः – Sapling |
| मुकुलम् - Bud | पर्णम् – Leaf |
| गृह-सम्बन्धी-वस्तूनि– Household Items | भोजनानि – Food Items |
| द्वारम् - Door | ओदनम् – Cooked Rice |
| वातायनम् - Window | जलम् - Water |
| उत्पीठिका – Table | सूपः- Soup |
| दूरदर्शनम् - Television | रोटिका – Roti |
| आसन्दः- Chair | शाकम् – Vegetable |
| कपाटिका - Cupboard | दधि - Curd |
| शय्या - Bed | अवलेहः - Pickle |
| व्यजनम् - Fan | पर्पटः - Pappad |
| वातानुकुलितम् – Air Conditioner | लड्डुकम् – Laddu |
| जवनिका - Curtain | क्वथितम् – Sambar |
| दूरवाणी - Telephone | शाल्यपूपः- Idly |
| जङ्गमदूरवाणी – Mobile Phone | पूरिका – Puri |
| द्रोणी - Bucket | उपसेचनम् – Chutney |
| कूपी - Bottle | दोशा – Dosa |
| कंसः – Cup | पृथुकम् – Beaten Rice |
| चषकः - Tumbler | पयिहिमम् – Ice Cream |
| दर्वी – Cooking Spoon | चाकलेहः – Chocolate |
| स्थालिका - Plate | चायम् - Tea |
| पात्रम् - Vessel | तक्रम् – Buttermilk |
| दर्पणः – Mirror | पायसम् - Payasam |
| दन्तकूर्चः- Toothbrush | कुण्डलिका - Jilebi |
| फेनकम् - Soap | दुग्धम् – Milk |
| वाहनानि - Transports | वर्णानि – Colors |
| द्विचक्रिका - Bicycle | शवेतः |
| त्रिचक्रिका - Rickshaw | कृष्णः |
| कार्यानम् - Car | पीतः |
| लोकयानम् - Bus | रक्तः |
| रेल्यानम् - Train | नीलः |
| विमानम् - Airplane | हरितः |
| नौका - Boat | धूसरः |
| शकटम् - Cart | पाटलः |
| वृषभशकटम् – Bullock Cart | केसरः |
| भारवाहकम् – Vendor’s Cart | कपिशः |
| उदग्रयानम् - Helicopter | नीललोहितः |
| रुग्णवाहकम् - Ambulance | शुकहरितः |
| कीटाः, सरीसृपाः – Insects, Reptiles | पाचकसामग्री – Kitchen Provision |
| पतङ्गः - Moth | तिन्त्रिणी - Tamarind |
| चित्रपतङ्गः - Butterfly | लवणम् - Salt |
| शलभः - Grasshopper | शर्करा – Sugar, Jaggery |
| मक्षिका - Fly | रक्तमरीचिका – Red pepper |
| भ्रमरः- Bee | तिलम् - Sesame |
| मण्डूकः- Frog | राजिका - Mustard |
| सर्पः- Snake | कृष्णमरिचम् – Black Pepper |
| कच्छपः- Turtle | हरिद्रा - Turmeric |
| गृहगोधिका - Lizard | हिङ्गु - Asafoetida |
| मकरः - Crocodile | लवङ्गम् - Clove |
| मिश्रितवस्तूनि - Miscellaneous | वस्त्राणि – Dresses |
| करदीपः – Torch Light | करांशुकम् – Kurta |
| कङ्कतम् - Comb | युतकम् - Shirt |
| स्यूतः - Bag | ऊरुकम् - Pant |
| सूची - Needle | पादांशुकम् – Slack, Pyjama |
| सङ्गणकम् - Computer | वेष्टिः - Dhoti |
| घटः - Pot | शाटिका - Saree |
| चालनी - Sieve | कञ्चुकः , चोलः – Blouse |
| अग्निपेटिका – Match box | अन्तर्युतकम् - Banian |
| सिक्थवर्तिका - Candle | अन्तर्वस्त्रम् - Underwear |
| नाणकम् - Coin | निचोलः – Full skirt |
| धनपत्रम् – Currency Note | करवस्त्रम् – Handkerchief |
| पत्रम् - Paper | प्रोञ्छः - Towel |
We have given just few noun words to keep you acquainted with Sanskrit words. The list may look a bit long to learn initially. Some of you might be familiar with some of the words given in the list. For beginners we recommend that you write and learn each of the words given. This provides the necessary familiarity with the letters, words and their meanings. Your vocabulary will gradually improve as we advance in lessons.
Let us also get ourselves familiarized with few Sanskrit verb forms. The words are given in imperative form indicating a sense of Order/Request. We will be learning the other conjugations in detail in coming modules.
| नम – Bend, Salute | गच्छ - Go | आगच्छ - Come |
| वद - Tell | पठ - Read | पश्य - See |
| शृणु – Hear, Listen | लिख - Write | क्रीड – Play |
| यच्छ - Give | रक्ष - Save | वस - Live |
| पच - Cook | चर - Move | भव - Be |
| नय - Carry | आनय - Bring | क्षालय – Cleanse |
| पत - Fall | बोध - Know | धाव – Run |
| पिब - Drink | खाद - Eat | यज - Worship |
| हस - Laugh | आह्वय - Call | शोच - grieve |
| कुरु - Do | गाय - Sing | अनुभव - Experience |
We welcome your views and suggestions on this lesson. Please post your comments and replies after registering free.
Well, we learned few Sanskrit words in this lesson. We also need to count and do math with Sanskrit Numerals. We learn those in our next lesson. Lesson 14: Sanskrit Numerals - संस्कृत-संख्यापदानि.
 | 0 comments |
To get updates on
संस्कृतवीथी...
