SamskritaVeethy - Easy to Learn Sanskrit Courses!

संस्कृतवीथी - सरलं संस्कृतपठनम् !

Entry Level – Module 2 Sanskrit Noun and Verb forms - Lesson 2 - Verb Forms-To be in Sanskrit

प्रावेशिकः स्तरः - द्वितीय-विभागः – संस्कृत-नामपदानि क्रियापदानि च - द्वितीयः पाठः - अस्ति, स्तः, सन्ति

		We learn about........
		Samskrita Sambashanam - सम्भाषणम् संस्कृतम् आम्, न लट् लकारः अस्ति स्तः सन्ति अस्ति स्तः सन्ति - Examples अस्-धातु-रूपाणि

In our first lesson on Sanskrit Noun and Verb forms we learned the following:

Let us look at the simple sentences (लगु-वाक्यानि) we learned in Lesson 1.

एषः छात्रः, एषा पेटिका, एतानि फलानि.

What is missing in these sentences? Yes, you are right. Verb or क्रियापदम् is missing in these sentences. These are translated in English as This is a Student, This is a Box, and These are fruits. In Samskrit verb in such sentences are implicitly understood and it is not necessary to write them.
Samskrit sentences often imply the Actions (क्रियाः) without the presence of Verb forms (क्रियापदानि).

Samskrita Sambashanam – सम्भाषणम् संस्कृतम्

Let us now watch the second part of the Video on Samskrita Sambashanam Classroom Conversation
We learn the following Conversation blocks from the Video. English sentences give the sense rather the exact translation.

आम् , न

अस्ति, नास्ति and सन्ति are the verb forms we heard in the video. We have few examples to show the usage of these words and a bit more.

	किम्, एषः वृक्षः? आम्। आम् एषः वृक्षः। किम्, एषः वृक्षः अस्ति? आम् एषः वृक्षः अस्ति।
किम् सः सिंहः? न। न, सः वानरः। किम् सः सिंहः अस्ति? न, सः सिंहः नास्ति। सः वानरः अस्ति।	→
किम् सा दर्वी? आम्। आम्, सा दर्वी। किम्, सा दर्वी अस्ति? आम्, सा दर्वी अस्ति।	→
	किम्, एषा लेखनी? न। न, एषा अङ्कनी। किम्, एषा लेखनी अस्ति? न, एषा लेखनी नास्ती। एषा अङ्कनी अस्ति।
	किम्, एतत् नेत्रम्? न। न, एतत् उपनेत्रम्। किम्, एतत् नेत्रम् अस्ति? न, एतत् नेत्रं नास्ति। एतत् उपनेत्रम् अस्ति।
किम् तत् लोकयानम्? आम्। आम् तत् लोकयानम्। किम् तत् लोकयानम् अस्ति? आम्, तत् लोकयानम् अस्ति।	→

लट् लकारः

Verb forms in Sanskrit change according to Tense/Mood, person and number. Short forms prescribed by Panini called Lakaras (लकाराः) are used to denote a Tense or Mood in Samskrit. There are ten Lakaras (दश-लकाराः). We start by learning the Present tense.

अस्ति, स्तः, सन्ति

We have already leaned the three Vachanas एकवचनम्, द्विवचनम् , बहुवचनम् in the first lesson. As in English, Samskritam also has three persons प्रथमपुरुषः, मध्यमपुरुषः and उत्तमपुरुषः

• प्रथमपुरुषः – Third Person
• मध्यमपुरुषः – Second Person
• उत्तमपुरुषः - First Person

We saw in the examples the verb forms अस्ति and नास्ति. We can easily understand अस्ति has the sense of is and नास्ति the sense of is not. अस्ति is the conjugated form of the root verb अस् in लट् (present tense), प्रथमपुरुषः (Third person ), एकवचनम् (Singular). Let us look at more examples to understand the other forms of अस् in प्रथमपुरुषः (Third person ) and finally summarize our understanding.

	किम्, एतौ गजौ ? आम्। आम्, एतौ गजौ। किम्, एतौ गजौ स्तः? आम्, एतौ गजौ स्तः।
किम् ते कलिके? आम्। आम्, एते कलिके। किम् ते कलिके स्तः ? आम्, एते कलिके स्तः।	→
	किम्, एते फले ? न। न, एते पुष्पके। किम्, एते फले स्तः ? न, एते फले न स्तः। एते पुष्पके स्तः।
किम्, ते अध्यापकाः? न। न, ते छात्राः। किम्, ते अध्यापकाः सन्ति? न, ते अध्यापकाः न सन्ति। ते छात्राः सन्ति।	→
	किम्, एताः वैध्याः? न। न, एताः नर्तक्यः। किम्, एताः वैध्याः सन्ति? न, एताः वैध्याः न सन्ति। एताः नर्तक्यः सन्ति।
किम् तानि छत्राणि? आम्। आम्। तानि छत्राणि। किम् तानि छत्राणि सन्ति? आम्, तानि छत्राणि सन्ति।	→

• We note in all these examples, क्रियापदानि अस्ति, स्तः and सन्ति are independent of लिङ्गानि (Gender).

अस्-धातुरूपाणि

Let us now tabulate the verb forms of अस् धातुः for प्रथमपुरुषः in लट् लकारः. The table will be completed as we learn the other forms in coming lessons. Link to the complete table is also given below.

Click here to view the complete table of अस्-धातुरूपाणि

We conclude this lesson with these longer sentences formed using अस्-क्रियापदानि.

Learning is never complete without practice. अभ्यासेन एव ज्ञानं दृढं भवति। We have some interesting practice exercises for you to do.

Practice Exercise - अभ्यास-प्रश्नानि

1. Tell what are seen in the picture and what are not seen using अस्ति, or नास्ति. चित्रं दृष्ट्वा रिक्तस्थानानि अस्ति वा नास्ति उपयुज्य पूरयन्तु।
   
   1. पर्वतः ______.
   2. नौका ______.
   3. सरोवरः ______.
   4. आकाशः ______.
   5. कमलम् ______.
   6. मेघः ______.
   7. सूर्यः _______.
   8. भवनम् _______.
   9. जलम् _______.
   10. बालिका ________.


2. Write complete sentence using each of the words given below using अस्ति or सन्ति. निर्दिष्टैः पदैः सह अस्ति वा सन्ति योजयित्वा वाक्यानि रचयन्तु।
   

3. Write complete sentences using the info given in the table. कोष्टे दत्ताम् सूचनाम् अनुसृत्य वाक्यानि रचयन्तु।

   रमा	नर्तकी	✔
   शङ्करः	वैद्यः	✘
   अर्जुनः	योद्धा	✔
   राजेशः	अध्यापकः	✔
   राधिका	अध्यापिका	✘
   जननी	सुन्दरी	✔
   बालकः	छात्रः	✘
   वृद्धः	स्वस्थः	✘
   जनकः	शान्तः	✔
   सीता	सेविका	✘

उदाहरणम् – Example

रमा नर्तकी अस्ति।
शङ्करः वैद्यः नास्ति।

Answers!       Hide Answers!

1. 1. पर्वतः अस्ति.
   2. नौका नास्ति.
   3. सरोवरः अस्ति.
   4. आकाशः अस्ति.
   5. कमलम् नास्ति.
   6. मेघः अस्ति.
   7. सूर्यः नास्ति.
   8. भवनम् नास्ति.
   9. जलम् अस्ति.
   10. बालिका नास्ति.
2. 1. विमानम् अस्ति।
   2. व्यञ्जनानि सन्ति।
   3. वैद्यः अस्ति।
   4. भल्लूकाः सन्ति।
   5. छुरिका अस्ति।
   6. लेखन्याः सन्ति।
3. 1. रमा नर्तकी अस्ति।
   2. शङ्करः वैद्यः नास्ति।
   3. अर्जुनः योद्धा अस्ति।
   4. राजेषः अध्यापकः अस्ति।
   5. राधिका अध्यापिका नास्ति।
   6. जननी सुन्दरी अस्ति।
   7. बालकः छात्रः नास्ति।
   8. वृद्धः स्वस्थः नास्ति।
   9. जनकः शान्तः अस्ति।
   10. सीता सेविका नास्ति।

We welcome your views and suggestions on this lesson. Please post your comments and replies after registering. Please also send a mail to samskrit@samskritaveethy.com for any clarification on the lesson.

We used both नामपदम् and क्रियापदम् and formed simple sentences. In the next lesson we move ahead and learn Verb forms of some more Dhatus.
Lesson 3: Sanskrit Parasmaipadi Verb Forms - परस्मैपदी क्रियापरिचयः - लट् लकारः

Upload

click to upload image

0 comments

Upload

click to upload image

×